uSDX Alıcı Verici

 Birkaç yazımda, QRP Labs'dan bahsetmiştim. G0UPL çağri işaretli Hans Summers tarafından kurulan bir kit tasarım ve imalât laboratuvarı. Amatörlerin kullanımına ygun QRP cihazlar ve faydalı gereçleri kit olarak üretip oldukça uygun bir fiyata satıyor. Mesela, QCX+ isimli CW alıcı - verici. 55 US$.

QCX ve onu izleyen QCX+ oldukça yüksek performanslı birer CW alıcı verici. E sınıfı çalışan güç çıkışı ile 5W'a kadar çıkış yapabiliyor. Derken efendim, PE1NNZ çağrı işaretli Hollandalı radyo amatörü Guido, QCX kitinden -sihirbazlık olarak vasıflandırılan- bir yazılım ile SSB bir alıcı verici oluşturuyor. Bu alıcı verici bir anda popüler hâle gelir ve hakkında bir grup bile kurulur: https://groups.io/g/ucx/topics

Devrenin temel şeması şöyle:

Yeni oluşturulan alıcı-vericiye uSDX adı verilir. Çeşitli versiyonları olur. Bunlardan birisi de Barbaros Aşuroğlu'na (WB2CBA) ait.

İlgimi çeken bu projeyi Barbaros'un şemasına ve çizdiğiğ PCB'ye uygun olarak kurmaya karar verdim. Ama birkaç problem vardı: Barbaros'un çizdiği PCB'de FST3253 SO kılıfta, 74ACT00 ise DIL kılıfta idi. Ben ne SO kılıfta FST3253 bulabildim n de DIL kılıfta 74ACT00.Piyasada bulabildiğim FST3253'ler SSOP kılıfta, 74ACT00 ise SO kılıfta idi. Ayrıca, LCD'nin doğrudan PCB üzerine oturduğu bir yaklaşımı da şık bulmamıştım. Bunun üzerine oturup kendi PCB'mi çizmeye karar verdim. PCB tek yüzlü olacaktı ki kendim basabileyim. Pek çok çalışmamda olduğu gibi kutulamayı önemsediğimden, önce kutuyu seçmeliydim. Altınkaya'nın DT210 kodlu kutusunda karar kıldım. Bu kutunun bir duvara askı aparatı da vardı ve böylece cihazın ön tarafı hafifçe yukarıda duracaktı. LCD, encoder, iki tuş ve ses ayar potansiyometreti ön panelde bulunacak ve ana plakete bir konnektör vasıtası ile bağlanacaktı. Bu amaca uygun olarak 2 PCB tasarladım. Aslında 3; zira FST3253 ile Si5351'i bir "yavru kart" modül PCB'si de vardı. Ayrıca devreye bir de LM386'lı ses frekansı güç kuvvetlendiricisi ekleyecektim. LM386'lı kısım hâricinde WB2CBA'nın şemasını esas alarak aşağıdaki 3 PCB'yi tasarlayıp bastım.

Devreyi monte edip, ATMEGA328'i de programlayınca devre ilk denemede çalıştı! Hem de balkondaki bir iç antenle. Oldukça heyecan vericiydi.

Derken, balkondaki teleskopik antene dokunduğum bir anda herşey son buldu. Cihaz çalışmıyordu. Biraz kendimi toparlayıp sâlim kafayla düşününce kararımı verdim: Statik elektrik sebebiyle devre bozulmuş olmalıydı.

ATMEGA328'i değiştirip, yeniden programladım. Olmadı.

OPAMP'ı değiştirdim, olmadı.

74ACT00ı değiştirdim, olmadı.

Bu arada, Barbaros'un çizdiği şemada 7805'in gürültüsü çok diye bir LM1117-5 regölatörü kullanılmıştı. Gürültüsü az bu arkadaşın mârifetlerini daha sonra öğrendim. Giriş ve çıkışındaki kondansatörleri beğenmez ise kendileri osilasyon yapıyordu. Tekrar eski 7805 dostuma döndüm.

Bu arada farkettim ki cihazın çektiği akım artmış. Değiştirmediğim Si5351 ve FST3253 kalmıştı. bu tümdevrelerin fazlaca ısındığını görünce sırasıyla her ikisini  de değiştirdim, yine olmadı. Elimde Si5351 kalmamıştı. QRP Labs'tan Si5351 modülü sipariş ettim. Bu arada, UCX grubunda benimkine benzer birçok arıza şikayeti de vardı. Si5351'i beslemek için 5v'a iki adet seri 1N4148 bağlanıyor ve gerilim 3.5 v civarına düşrülüyordu. Normal Si5351 modüllerinde bulunan iki adet mosfet de uSDX'in I2C hızında çalışamadıkları için devre dışı bırakılıyordu. İki diyotlu yaklaşım hoşuma gitmediğinden, QRP Labs'tan gelen modülde LM317z ile kurulu 3.3v devresini aynen monte ettim, iki mosfetin yerine de köprü kullandım. Yeni modül eski yavru kartın yerine sığmayacağından, iki katlı bir modül PCB'si hazırladım. 

Alttaki PCB'de FST3253 vardı, bu PCB'ye QRP Labs'ın Si5351'li saat osilatörü (VFO) devresi oturtuluyordu.

Bu modülü, ana PCB'ye -biraz değişiklikle- oturtup baladıktan sonra, devrenin çektiği akım normale döndü. Ama cihaz hâlâ çalışmıyordu. Herşeyi bırakıp bir gece hiç dokunmadım. Ertesi günü ihtimalleri düşünmeye başladım. Herşeyi ama herşeyi en az 2 defa kontrol etmiştim. Tam sinirlenip herşeyi atayım derken, muhterem ATMEGA serisinin sigorta değerleri geldi aklıma. Guido'nun sayfasındaki sigorta değerlerini girip de avrdudes'e YAZ dediğimde cihaz normal çalışmaya başladı. Ancak, devre çok kargacık-burgacık oldu, içime sinmedi görüntüsü.

Devrenin iç görünüşü

Yaptığım devrenin kutulanmış hâli.

Yeni bir PCB tasarlayıp paylaşacağım.