6 Temmuz 2024 Cumartesi

UYDU işleri - 32 kısım tekmili tefrika

1. KISIM (VEYA GİRİŞ) MIR UYDUSU ile BAĞLANTI 

MIR Uydusu (https://space.skyrocket.de/doc_sdat/mir.htm adresinden alınmıştır)

Sene 1998. Rusya'ya ait MIR Uydusu Dünyamızın etrafındaki alçak yörüngesinde dönüyor. O yıllarda bir de paket radyo salgını var. 1200 baud'luk bir hızda AX25 protokolü ile çalışan modemlerimizi el telsizlerimize bağlayarak klavyeden klavyeye bağlantılar kurabiliyoruz. Bu arada MIR'in mürettebatı da Dünyadaki amatör telsizcilerle amatör bandlar üzerinden sesli iletişim kurabildikleri gibi, MIR üzerindeki bir BBS de paket radyo vasıtası ile iletişim kurmak üzere hazır!

BBS'in ne olduğunu şimdiki "online" gençler bilmezler. Hatta Google teyze dahi sâdece bbs yazınca pek birşey göstermiyor! Bulletin Board System (duyuru tahtası sistemi) kullanıcıların bağlandıkları bir sunucuya bir ileti ya da duyuru göndermesi ve ileti ya da duyurunun sahibi -veya herkesçe- okunmasını sağlayan bir iletişim-bilişim yapısıdır. Sisteme daha sonra dosyalar da ilâve edildi ve kullanıcılar buralardan dosya da indirmeye başladılar. Tabii buralara bir modem vâsıtasıyla telefon hattı üzerinden bağlanılırdı. 1200 baud gibi hızlarla! Mbit, Gbit gibi hızları bilen şimdiki nesil için düşünmesi dahi zor olsa gerek...

O yıllarda pek bir popüler olan TCM3105 tümdevresi ile yaptığım ev yapımı modemimi bir yandan paket radyo yazılımını çalıştıran bilgisayarıma ve bir yanda nda Kenwood TH215 VHF el telsizime bağladım. Telsizi de balkon antenine. MIR uydusunun geçiş zamanını bilgisayara hesaplatıp geçiş anında MIR'in BBS'ine bağlandım. Ekranda "Connected to R0MIR" yazısını gördüğümde hissettiğim heyecanımı anlatamam... Bir bilgisayar, ev yapımı bir modem, bir el telsizi ve 4W'lık bir güçle...

İkinci bağlantımı 23.03.1998 tarihinde saat  20:57'de yapmışım. Bağlantının LOG'u aşağıda:

4) CONNECTED to R0MIR-1 - 03.98.23 20:57:33 

[KPC9612P-8.1-HM$] 

91654 BYTES AVAILABLE 

THERE ARE 19 MESSAGES NUMBERED 916-1106 

ENTER COMMAND:  B,J,K,L,R,S, or Help > 

sp r0mir 

91629 BYTES AVAILABLE 

SUBJECT: hello 

ENTER MESSAGE 1107--END WITH CTRL-Z OR /EX ON A SINGLE LINE 

Hello heros.. 

de ta2ei, Recep from Turkey.. 

/ex 

MESSAGE SAVED 

ENTER COMMAND:  B,J,K,L,R,S, or Help >

Sanırım yukarıda belirttiğim donanımı kullanarak MIR'e Türkiye'den bağlanan ilk tek ve son kişi bendim. Zaten MIR uydusu da 2001 senesinde düşürülerek devre dışı bırakıldı.

(MIR Uydusu ile ilgili geniş bilgiyi

 https://space.skyrocket.de/doc_sdat/mir.htm adresinde bulabilirsiniz.)

Daha sonraki uzay istasyonu görevlerindeki astronot ve kozmonotların bir kaçı amatör telsizcilik çağrı işaretleri ile Dünyadaki amatörler ile bağlantılar kurmayı sürdürdüler. Hatta bu amaçla kurulmuş bir internet sayfası bile var: ARISS (Amateur Radio on the International Space Station)

2. KISIM - TABULA RASA

Bölüm başlığındaki "tabula rasa" beşerî bilimlerde sıklıkla kullanılan bir ibâre. Anlamı "boş levha" demektir. Bir konu ile ilgilenmeye başladığınızda aklınızı bir boş levha kadar temiz tutup önyargı ve ön kabûllerden bağımsız kalmayı ve böylece daha nesnel sonuçlara ulaşabilmeyi anlatır bize. Uydu, uyduculuk, uzay vb. konularla ilgilenirken aklınızı bir tabula rasa yapın. Bilim kanununuz, merakınız yoldaşınız olsun. Başkalarının dediklerini dinleyin ama akıl ve bilim süzgecine vurmadan uygulamayın!

Bunları neden yazdım? Zaman zaman uydu çalışmaları ile amatör telsizciliğin tamamen farklı alanlar olduğunu belirten radikal söylemlerle karşılaşıyorum. Şüphesiz uydu işi ile uğraşanların amatör telsizcilik ile uğraşmaları şart değil. Ancak, amatör telsizciliğin pek çok merakın ve gelişmenin hem uyarıcısı, hem destekleyicisi olduğu da bir gerçek. Yukarıda adresini verdiğim ARISS sitesini ziyaret edip incelerseniz ne dediğimi daha iyi anlayacaksınız. Tekrar edeyim: Amatör telsizcilik bir HOBİdir; hiç kimse için uğraşılması şart olan bir hobi de değildi, ama uydu denildiği anda ilk akla gelen haberleşmedir. Zira uydunun nerede olduğunun, sıcaklığının, güneş pillerinin, bataryasının verileri hep bir haberleşme kanalından gelir ve uyduya yapması gereken işlere ilişkin yönergeler de keza bir haberleşme kanalından gider. Haberleşmenin en sıkı fıkı olduğu hobi ise amatör telsizciliktir.

TAMSAT Derneği'nin kurduğu teknik altyapıyı kullanarak Uluslararası Uzay İstasyonu'ndaki (ISS) astronot ile 09.12.2020 tarihinde radyo amatörleri için ayrılmış frekans bandında yapılan telsiz görüşmesi uydu amatör telsiz görüşmelerine iyi bir örnektir. (Bu konudaki Yazıyı burada bulabilirsiniz.)

Ne yazık ki Ülkemiz "amatör bilim" noktasında pek de iyi bir yerde değil. İnternette gezinirken bunu rahatlıkla anlayabilirsiniz. Bunun bir çok sebebi olabilir, ben burada ikisinden bahsetmek istiyorum:

Birincisi: "Biz yapamayız abi!" saçmalığı. Bu söz baş düşmanlarınızdan birisidir. Biz yapabiliriz! Bilim ve çalışmayla herşeyi yapabiliriz. Bu saçmalığa karşı savaş açmış birisini tanımak bahtiyarlığına eriştim: TAMSAT kurucu başkanı rahmetli Tahir DENGİZ. (Tahir abi ile ilgili bir yazımı buradan okuyabilirsiniz.)

İkincisi: Sınırlayıcı zihniyet. Küçük olsun benim olsun mantığı ile hareket eden bâzıları kendi kabilesini oluşturmak için karşınıza çeşitli duvarlar çıkarırlar: "Bu frekansta haberleşme yapılmaz. Bu modda haberleşme yapılmaz. Şu insanlarla konuşulmaz. Şuraya gidilmez. Bu yazılım kullanılmaz.Şu yazılım harikadır. Bizden başkasıyla konuşma. Biz en iyisiyiz. Bizden başka bu işi yapabilecek yok." bu duvarlardan birkaçı... Kim size bunları söylüyorsa aklınızın tabula rasa'sını devreye koyun hemen.

3. KISIM - MERAK

Değer yargısı oluştururken tümevarım yöntemini uygun bulurum. Yâni, "ben şuyum, o halde bu konuda şöyle düşünmeliyim" şeklinde somutlaşan tümdengelim nesnelliği (objektifliği) öldürür. Ammaa, konu teknoloji ve gelişme olunca tümdengelimin hiç bir zararı olmadığı gibi aksine faydalı da bulurum. Önce merak olacak, önce hayaller kurulacak sonra kurduğunuz hayâli gerçekleştirmek için bilgiyle içiniz dolacak...

Evet, merak pek çok şeyin başı. Sâdece meslek sâhibi olmak için okumakla sonuçta bir mesleğe, sonra bir işe sâhip olabilirsiniz ama eğer içinizde merak yoksa, içinizde amatör bir ruh yoksa kuru bir meslek sâhibi olmaktan öteye geçemezsiniz. Bugün amatör olmayan, işinin ehli, hatta işininin uzmanı gibi manâlarda kullanılan profesyonel kelîmesi "profession" kelîmesinden gelir ki manâsı "meslek" demektir. Peki profesyonelin zıddı olarak kullanılan amatör kelîmesi nereden gelmektedir?  Lâtince "amare" (sevmek) fiilinden türetilen "amator" kelîmesi (seven) demektir. Demek ki amatör bir işi sevdiği için yapan kimsedir. Bir profesyonel aynı zamanda amatör de olmuşsa işte o kimse başarır. Bu noktada bir tavsiye: Ancak "sevdiğiniz iş"te mutlu olabilirsiniz. Eğer bir mesleği sevmiyorsanız o mesleğe girmek için hiç uğraşmayın. Hem mutsuz olursunuz, hem gelişmenin önünde tıkaç..

4. AZICIK TARİHÇE

1957 - Sovyetler Birliği, Dünya etrafında yörüngeye giren ilk yapay uydu olan Sputnik'i fırlattı.
1958 - ABD ilk uydusunu fırlattı.
1960 NASA, başarılı sayılan ilk hava durumu uydusu olan Tiros-1'i fırlattı.
1961 –Rus kozmonot Yuri Gagarin Dünya yörüngesine giren ilk kişi oldu.
1962 – İlk iletişim uydusuTelstar-1 fırlatıldı.
1965 - Fransa ilk uydusunu fırlattı.
1970 - Japonya ilk uydusunu fırlattı.
1970 – Çin ilk uydusunu fırlattı.
1971 – Sovyetler Birliği ilk uzay istasyonu Salyut 1'i fırlattı.
1972 – Landsat uydu programı başladı.
1979 – Avrupa Uzay Ajansı (ESA), Ariane-1'i fırlattı.
1981 – İlk uzay mekiği Columbia fırlatıldı.
1990 – Hubble Uzay Teleskobu Uzay Mekiği tarafından yörüngeye taşındı.
1994 – GPS uydu sistemi faaliyete geçti.
1998 – Uluslararası Uzay İstasyonu fırlatıldı.
2004 - Avrupa Uzay Ajansı bir kuruklu yıldıza inmesi plânlanan Rosetta'yı fırlattı. 
2012 – Dünya yörüngesinde 1000’den fazla uydunun döndüğü açıklandı.
2014 –Rosetta uzay aracı bir kuyruklu yıldızı yakalayan ve Philae sondasını kuyruklu yıldızına indiren ilk uzay aracı oldu.
25 Mayıs 2017 – İlk özel roket Yeni Zelanda'dan fırlatıldı.
( https://www.sciencelearn.org.nz/resources/1905-history-of-satellites-timeline adresinden alınmıştır)

(DEVAM EDECEK)

Hiç yorum yok:

Hanımların yakınması, kapı zili, saat ve VFD'ler

 Elektronikle uğraşan herkesin ortak bir problemi vardır sanırım. Kocaları ya da hanımlarının şikâyetleri. Benim için de durum farklı değil ...